दक्षिणा मूर्ति स्तोत्रम्
शान्तिपाठः
ॐ यो ब्रह्माणं विदधाति पूर्वं
यो वै वेदांश्च प्रहिणोति तस्मै ।
तं ह देवमात्मबुद्धिप्रकाशं
मुमुक्षुर्वै शरणमहं प्रपद्ये ॥
ध्यानम्
ॐ मौनव्याख्या प्रकटित परब्रह्मतत्त्वं युवानं वर्षिष्ठान्ते वसदृषिगणैरावृतं ब्रह्मनिष्ठैः । आचार्येन्द्रं करकलित चिन्मुद्रमानन्दमूर्तिं स्वात्मारामं मुदितवदनं दक्षिणामूर्तिमीडे ॥ 1 ॥
वटविटपिसमीपेभूमिभागे निषण्णं सकलमुनिजनानां ज्ञानदातारमारात् । त्रिभुवनगुरुमीशं दक्षिणामूर्तिदेवं जननमरणदुःखच्छेददक्षं नमामि ॥ 2 ॥
चित्रं वटतरोर्मूले वृद्धाः शिष्या गुरुर्युवा । गुरोस्तु मौनं व्याख्यानं शिष्यास्तुच्छिन्नसंशयाः ॥ 3 ॥
निधये सर्वविद्यानां भिषजे भवरोगिणाम् । गुरवे सर्वलोकानां दक्षिणामूर्तये नमः ॥ 4 ॥
ॐ नमः प्रणवार्थाय शुद्धज्ञानैकमूर्तये । निर्मलाय प्रशान्ताय दक्षिणामूर्तये नमः ॥ 5 ॥
चिद्घनाय महेशाय वटमूलनिवासिने । सच्चिदानन्दरूपाय दक्षिणामूर्तये नमः ॥ 6 ॥
ईश्वरो गुरुरात्मेति मूर्तिभेदविभागिने । व्योमवद्व्याप्तदेहाय दक्षिणामूर्तये नमः ॥ 7 ॥
अङ्गुष्ठतर्जनी योगमुद्रा व्याजेनयोगिनाम् । शृत्यर्थं ब्रह्मजीवैक्यं दर्शयन्योगता शिवः ॥ 8 ॥
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
स्तोत्रम्
विश्वं दर्पण-दृश्यमान-नगरी तुल्यं निजान्तर्गतं पश्यन्नात्मनि मायया बहिरिवोद्भूतं यथा निद्रया । यस्साक्षात्कुरुते प्रभोधसमये स्वात्मानमे वाद्वयं तस्मै श्रीगुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 1 ॥
बीजस्यान्तरि-वाङ्कुरो जगदितं प्राङ्निर्विकल्पं पुनः मायाकल्पित देशकालकलना वैचित्र्यचित्रीकृतम् । मायावीव विजृम्भयत्यपि महायोगीव यः स्वेच्छया तस्मै श्रीगुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 2 ॥
यस्यैव स्फुरणं सदात्मकमसत्कल्पार्थकं भासते साक्षात्तत्वमसीति वेदवचसा यो बोधयत्याश्रितान् । यस्साक्षात्करणाद्भवेन्न पुरनावृत्तिर्भवाम्भोनिधौ तस्मै श्रीगुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 3 ॥
नानाच्छिद्र घटोदर स्थित महादीप प्रभाभास्वरं ज्ञानं यस्य तु चक्षुरादिकरण द्वारा बहिः स्पन्दते । जानामीति तमेव भान्तमनुभात्येतत्समस्तं जगत् तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 4 ॥
देहं प्राणमपीन्द्रियाण्यपि चलां बुद्धिं च शून्यं विदुः स्त्री बालान्ध जडोपमास्त्वहमिति भ्रान्ताभृशं वादिनः । मायाशक्ति विलासकल्पित महाव्यामोह संहारिणे तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 5 ॥
राहुग्रस्त दिवाकरेन्दु सदृशो माया समाच्छादनात् सन्मात्रः करणोप संहरणतो योऽभूत्सुषुप्तः पुमान् । प्रागस्वाप्समिति प्रभोदसमये यः प्रत्यभिज्ञायते तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 6 ॥
बाल्यादिष्वपि जाग्रदादिषु तथा सर्वास्ववस्थास्वपि व्यावृत्ता स्वनु वर्तमान महमित्यन्तः स्फुरन्तं सदा । स्वात्मानं प्रकटीकरोति भजतां यो मुद्रया भद्रया तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 7 ॥
विश्वं पश्यति कार्यकारणतया स्वस्वामिसम्बन्धतः शिष्यचार्यतया तथैव पितृ पुत्राद्यात्मना भेदतः । स्वप्ने जाग्रति वा य एष पुरुषो माया परिभ्रामितः तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 8 ॥
भूरम्भांस्यनलोऽनिलोम्बर महर्नाथो हिमांशुः पुमान् इत्याभाति चराचरात्मकमिदं यस्यैव मूर्त्यष्टकम् । नान्यत्किञ्चन विद्यते विमृशतां यस्मात्परस्माद्विभो तस्मै श्री गुरुमूर्तये नम इदं श्री दक्षिणामूर्तये ॥ 9 ॥
सर्वात्मत्वमिति स्फुटीकृतमिदं यस्मादमुष्मिन् स्तवे तेनास्व श्रवणात्तदर्थ मननाद्ध्यानाच्च सङ्कीर्तनात् । सर्वात्मत्व महाविभूतिसहितं स्यादीश्वरत्वं स्वतः सिद्ध्येत्तत्पुनरष्टधा परिणतं चैश्वर्य-मव्याहतम् ॥ 10 ॥
॥ इति श्रीमच्छङ्कराचार्यविरचितं दक्षिणामुर्तिस्तोत्रं सम्पूर्णम् ॥
దక్షిణా మూర్తి స్తోత్రం
శాంతిపాఠః
ఓం యో బ్రహ్మాణం విదధాతి పూర్వం యో వై వేదాంశ్చ ప్రహిణోతి తస్మై । తం హ దేవమాత్మబుద్ధిప్రకాశం ముముక్షుర్వై శరణమహం ప్రపద్యే ॥
ధ్యానం
ఓం మౌనవ్యాఖ్యా ప్రకటిత పరబ్రహ్మతత్త్వం యువానం వర్షిష్ఠాంతే వసదృషిగణైరావృతం బ్రహ్మనిష్ఠైః । ఆచార్యేంద్రం కరకలిత చిన్ముద్రమానందమూర్తిం స్వాత్మారామం ముదితవదనం దక్షిణామూర్తిమీడే ॥ 1 ॥
వటవిటపిసమీపేభూమిభాగే నిషణ్ణం సకలమునిజనానాం జ్ఞానదాతారమారాత్ । త్రిభువనగురుమీశం దక్షిణామూర్తిదేవం జననమరణదుఃఖచ్ఛేదదక్షం నమామి ॥ 2 ॥
చిత్రం వటతరోర్మూలే వృద్ధాః శిష్యా గురుర్యువా । గురోస్తు మౌనం వ్యాఖ్యానం శిష్యాస్తుచ్ఛిన్నసంశయాః ॥ 3 ॥
నిధయే సర్వవిద్యానాం భిషజే భవరోగిణామ్ । గురవే సర్వలోకానాం దక్షిణామూర్తయే నమః ॥ 4 ॥
ఓం నమః ప్రణవార్థాయ శుద్ధజ్ఞానైకమూర్తయే । నిర్మలాయ ప్రశాంతాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥ 5 ॥
చిద్ఘనాయ మహేశాయ వటమూలనివాసినే । సచ్చిదానందరూపాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥ 6 ॥
ఈశ్వరో గురురాత్మేతి మూర్తిభేదవిభాగినే । వ్యోమవద్వ్యాప్తదేహాయ దక్షిణామూర్తయే నమః ॥ 7 ॥
అంగుష్ఠతర్జనీ యోగముద్రా వ్యాజేనయోగినామ్ । శృత్యర్థం బ్రహ్మజీవైక్యం దర్శయన్యోగతా శివః ॥ 8 ॥
ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః ॥
స్తోత్రం
విశ్వం దర్పణ-దృశ్యమాన-నగరీ తుల్యం నిజాంతర్గతం పశ్యన్నాత్మని మాయయా బహిరివోద్భూతం యథా నిద్రయా । యస్సాక్షాత్కురుతే ప్రభోధసమయే స్వాత్మానమే వాద్వయం తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 1 ॥
బీజస్యాంతరి-వాంకురో జగదితం ప్రాఙ్నిర్వికల్పం పునః మాయాకల్పిత దేశకాలకలనా వైచిత్ర్యచిత్రీకృతమ్ । మాయావీవ విజృంభయత్యపి మహాయోగీవ యః స్వేచ్ఛయా తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 2 ॥
యస్యైవ స్ఫురణం సదాత్మకమసత్కల్పార్థకం భాసతే సాక్షాత్తత్వమసీతి వేదవచసా యో బోధయత్యాశ్రితాన్ । యస్సాక్షాత్కరణాద్భవేన్న పురనావృత్తిర్భవాంభోనిధౌ తస్మై శ్రీగురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 3 ॥
నానాచ్ఛిద్ర ఘటోదర స్థిత మహాదీప ప్రభాభాస్వరం జ్ఞానం యస్య తు చక్షురాదికరణ ద్వారా బహిః స్పందతే । జానామీతి తమేవ భాంతమనుభాత్యేతత్సమస్తం జగత్ తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 4 ॥
దేహం ప్రాణమపీంద్రియాణ్యపి చలాం బుద్ధిం చ శూన్యం విదుః స్త్రీ బాలాంధ జడోపమాస్త్వహమితి భ్రాంతాభృశం వాదినః । మాయాశక్తి విలాసకల్పిత మహావ్యామోహ సంహారిణే తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 5 ॥
రాహుగ్రస్త దివాకరేందు సదృశో మాయా సమాచ్ఛాదనాత్ సన్మాత్రః కరణోప సంహరణతో యోఽభూత్సుషుప్తః పుమాన్ । ప్రాగస్వాప్సమితి ప్రభోదసమయే యః ప్రత్యభిజ్ఞాయతే తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 6 ॥
బాల్యాదిష్వపి జాగ్రదాదిషు తథా సర్వాస్వవస్థాస్వపి వ్యావృత్తా స్వను వర్తమాన మహమిత్యంతః స్ఫురంతం సదా । స్వాత్మానం ప్రకటీకరోతి భజతాం యో ముద్రయా భద్రయా తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 7 ॥
విశ్వం పశ్యతి కార్యకారణతయా స్వస్వామిసంబంధతః శిష్యచార్యతయా తథైవ పితృ పుత్రాద్యాత్మనా భేదతః । స్వప్నే జాగ్రతి వా య ఏష పురుషో మాయా పరిభ్రామితః తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 8 ॥
భూరంభాంస్యనలోఽనిలోంబర మహర్నాథో హిమాంశుః పుమాన్ ఇత్యాభాతి చరాచరాత్మకమిదం యస్యైవ మూర్త్యష్టకమ్ । నాన్యత్కించన విద్యతే విమృశతాం యస్మాత్పరస్మాద్విభో తస్మై శ్రీ గురుమూర్తయే నమ ఇదం శ్రీ దక్షిణామూర్తయే ॥ 9 ॥
సర్వాత్మత్వమితి స్ఫుటీకృతమిదం యస్మాదముష్మిన్ స్తవే తేనాస్వ శ్రవణాత్తదర్థ మననాద్ధ్యానాచ్చ సంకీర్తనాత్ । సర్వాత్మత్వ మహావిభూతిసహితం స్యాదీశ్వరత్వం స్వతః సిద్ధ్యేత్తత్పునరష్టధా పరిణతం చైశ్వర్య-మవ్యాహతమ్ ॥ 10 ॥
॥ ఇతి శ్రీమచ్ఛంకరాచార్యవిరచితం దక్షిణాముర్తిస్తోత్రం సంపూర్ణమ్ ॥
DAKSHINA MURTHY STOTRAM
śāntipāṭhaḥ
ōṃ yō brahmāṇaṃ vidadhāti pūrvaṃ
yō vai vēdāṃścha prahiṇōti tasmai ।
taṃ ha dēvamātmabuddhiprakāśaṃ
mumukṣurvai śaraṇamahaṃ prapadyē ॥
dhyānam
ōṃ maunavyākhyā prakaṭita parabrahmatattvaṃ yuvānaṃ varṣiṣṭhāntē vasadṛṣigaṇairāvṛtaṃ brahmaniṣṭhaiḥ । āchāryēndraṃ karakalita chinmudramānandamūrtiṃ svātmārāmaṃ muditavadanaṃ dakṣiṇāmūrtimīḍē ॥ 1 ॥
vaṭaviṭapisamīpēbhūmibhāgē niṣaṇṇaṃ sakalamunijanānāṃ jñānadātāramārāt । tribhuvanagurumīśaṃ dakṣiṇāmūrtidēvaṃ jananamaraṇaduḥkhachChēdadakṣaṃ namāmi ॥ 2 ॥
chitraṃ vaṭatarōrmūlē vṛddhāḥ śiṣyā gururyuvā । gurōstu maunaṃ vyākhyānaṃ śiṣyāstuchChinnasaṃśayāḥ ॥ 3 ॥
nidhayē sarvavidyānāṃ bhiṣajē bhavarōgiṇām । guravē sarvalōkānāṃ dakṣiṇāmūrtayē namaḥ ॥ 4 ॥
ōṃ namaḥ praṇavārthāya śuddhajñānaikamūrtayē । nirmalāya praśāntāya dakṣiṇāmūrtayē namaḥ ॥ 5 ॥
chidghanāya mahēśāya vaṭamūlanivāsinē । sachchidānandarūpāya dakṣiṇāmūrtayē namaḥ ॥ 6 ॥
īśvarō gururātmēti mūrtibhēdavibhāginē । vyōmavadvyāptadēhāya dakṣiṇāmūrtayē namaḥ ॥ 7 ॥
aṅguṣṭhatarjanī yōgamudrā vyājēnayōginām । śṛtyarthaṃ brahmajīvaikyaṃ darśayanyōgatā śivaḥ ॥ 8 ॥
ōṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥
stōtram
viśvaṃ darpaṇa-dṛśyamāna-nagarī tulyaṃ nijāntargataṃ paśyannātmani māyayā bahirivōdbhūtaṃ yathā nidrayā । yassākṣātkurutē prabhōdhasamayē svātmānamē vādvayaṃ tasmai śrīgurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 1 ॥
bījasyāntari-vāṅkurō jagaditaṃ prāṅnirvikalpaṃ punaḥ māyākalpita dēśakālakalanā vaichitryachitrīkṛtam । māyāvīva vijṛmbhayatyapi mahāyōgīva yaḥ svēchChayā tasmai śrīgurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 2 ॥
yasyaiva sphuraṇaṃ sadātmakamasatkalpārthakaṃ bhāsatē sākṣāttatvamasīti vēdavachasā yō bōdhayatyāśritān । yassākṣātkaraṇādbhavēnna puranāvṛttirbhavāmbhōnidhau tasmai śrīgurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 3 ॥
nānāchChidra ghaṭōdara sthita mahādīpa prabhābhāsvaraṃ jñānaṃ yasya tu chakṣurādikaraṇa dvārā bahiḥ spandatē । jānāmīti tamēva bhāntamanubhātyētatsamastaṃ jagat tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 4 ॥
dēhaṃ prāṇamapīndriyāṇyapi chalāṃ buddhiṃ cha śūnyaṃ viduḥ strī bālāndha jaḍōpamāstvahamiti bhrāntābhṛśaṃ vādinaḥ । māyāśakti vilāsakalpita mahāvyāmōha saṃhāriṇē tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 5 ॥
rāhugrasta divākarēndu sadṛśō māyā samāchChādanāt sanmātraḥ karaṇōpa saṃharaṇatō yō'bhūtsuṣuptaḥ pumān । prāgasvāpsamiti prabhōdasamayē yaḥ pratyabhijñāyatē tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 6 ॥
bālyādiṣvapi jāgradādiṣu tathā sarvāsvavasthāsvapi vyāvṛttā svanu vartamāna mahamityantaḥ sphurantaṃ sadā । svātmānaṃ prakaṭīkarōti bhajatāṃ yō mudrayā bhadrayā tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 7 ॥
viśvaṃ paśyati kāryakāraṇatayā svasvāmisambandhataḥ śiṣyachāryatayā tathaiva pitṛ putrādyātmanā bhēdataḥ । svapnē jāgrati vā ya ēṣa puruṣō māyā paribhrāmitaḥ tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 8 ॥
bhūrambhāṃsyanalō'nilōmbara maharnāthō himāṃśuḥ pumān ityābhāti charācharātmakamidaṃ yasyaiva mūrtyaṣṭakam । nānyatkiñchana vidyatē vimṛśatāṃ yasmātparasmādvibhō tasmai śrī gurumūrtayē nama idaṃ śrī dakṣiṇāmūrtayē ॥ 9 ॥
sarvātmatvamiti sphuṭīkṛtamidaṃ yasmādamuṣmin stavē tēnāsva śravaṇāttadartha mananāddhyānāchcha saṅkīrtanāt । sarvātmatva mahāvibhūtisahitaṃ syādīśvaratvaṃ svataḥ siddhyēttatpunaraṣṭadhā pariṇataṃ chaiśvarya-mavyāhatam ॥ 10 ॥
॥ iti śrīmachChaṅkarāchāryavirachitaṃ dakṣiṇāmurtistōtraṃ sampūrṇam ॥
Credits: Lyrics from vignanam dot org
コメント